ÖZET

Amaç:

İyot, optimal büyüme ve gelişme için gerekli olan tiroid hormonlarının sentezinde rol oynayan bir eser elementtir. Gebe kadınların diyet ile iyot alımı ve spot idrar iyot atımı arasındaki ilişki, Türkiye’nin Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Endemik Guatr Bölgesi olarak bilinen Trabzon’da daha önce değerlendirilmemiştir. Bu nedenle çalışmanın amacı, gebe kadınların diyet iyot alımı ve idrar iyot atılımı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesidir.

Gereç ve Yöntemler:

Çalışmaya Trabzon’da Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği’ne başvuran 19-45 yaş arası 150 gebe kadın alınmıştır. Spot idrar örnekleri alınmıştır ve besin tüketim sıklığı anketi (FFQ) ve 24 saatlik diyet hatırlama yöntemi (24 saatlik DR) ile diyet iyot alım verileri toplanmıştır.

Bulgular:

Genel örneklemin medyan idrar atım konsantrasyonu 100,6 μg/L’dir. Gebelerin %80’i yetersiz, %20’si idrar iyot konsantrasyonuna göre yeterli iyot düzeyine sahiptir. Toplam iyot yönünden zengin besin alımı FFQ yöntemiyle katılımcıların %20,7’sinde (n=31) yeterliyken, 24 saat DR yöntemiyle sadece %10,7’sinde (n=16) yeterlidir. Hem 24 saatlik DR hem de FFQ alım tahminlerinde idrar iyot atımı ve iyot alımı arasında anlamlı bir ilişki olduğu gözlemlenmiştir (p<0,05). Hem 24 saatlik DR hem de FFQ ile elde edilen iyot alım değerlerinin ve iyotlu tuzun tüm modellerde idrar iyot konsantrasyonu ile korele olduğu bulunmuştur (p<0,05). Ayrıca, gebelerin %96’sı iyotlu tuz kullansa da iyotlu tuzun idrar iyot konsantrasyonu üzerine etkisi %15,2 olarak belirlenmiştir.

Sonuç:

Her iki yöntem de gebelerde iyot alımının Trabzon Bölgesi’nde yetersiz olduğunu göstermektedir. Ayrıca, Trabzon’daki gebe kadınlarda iyotlu tuz kullanımı yüksek olmasına rağmen, iyot eksikliğini önlemek için sadece iyotlu tuz kullanmanın yeterli olmadığı saptanmıştır.